22 lutego 1857 roku na świat przychodzi czwarte dziecko Henrietty Grace i H.G.Baden-Powella: Robert Stephenson Smyth Baden-Powell. Ojciec Roberta jest profesorem teologii i geometrii na Uniwersytecie Oksfordzkim, matka zaś całe życie poświęca pracy charytatywnej w jednym z londyńskich szpitali dla ubogich. Tuż po trzecich urodzinach małego Ste, umiera ojciec. Opiekę wychowawczą przejmuje dziadek, admirał Smyth. To właśnie dziadek odkrywa przed Robertem 'Hyde Park', największy park w Londynie. Tam Robert uczy się rysowania map, tropienia zwierząt, podpatrywania przyrody. To tam także stary admirał opowiada wnukowi o Indianach, wielkich przygodach i zwycięskich bitwach. W 1856 roku dziadek umiera. Teraz Ste sam prowadzi swoje eskapady poza domem, najchętniej do slamsów Londynu, gdzie z ciekawością obserwuje 'inne' życie, pełne bólu, biedy i nędzy. Mając 10 lat młody Powell wyjeżdża do siedziby rodowej w Hrabstwie Kent . Tu na probostwie uczy się czytać, pisać i rachować, ale też często wyprawia się do lasu, na wzgórza. Kiedy latem przyjeżdżają jego bracia wspólnie wybierają się na wędrówkę, podczas której przepływają łódką 250 km. Mimo, iż Robert ma dopiero 10 lat, a najstarszy z braci jest o 10 lat starszy od niego, to on wyznacza trasę wędrówki. Rok później remontują jacht 'Koh-i-noor' i startują w regatach odnosząc kilka zwycięstw. I chociaż bardzo się starają, w najważniejszym starcie w Yarmouth przegrywają, przed metą pęka maszt. Mały Ste wraz z braćmi reperuje go i dopływa na trzecim miejscu. To jego zasługa. To właśnie mały Robert w momencie katastrofy, gdy bracia chcieli zrezygnować podnosi ich na duchu, zagrzewa do walki. Ma 13 lat.
Szkoła:
Ste na przekór matce (chcąc dostać się do szkoły bez protekcji) zdaje do Feetes College w Edynburgu. Jednak po zdanych egzaminach przenosi się do Charterhouse College w hrabstwie Surrey. Tam otrzymuje nowe przezwisko B-P. Szkoła mieści się na wsi, a wokół rozciąga się wielki park, gdzie Pawell czuje się jak u siebie w domu. Tam też, bawiąc się wyśmienicie uczy kolegów podchodów, tropienia, zacierania śladów i obserwacji. Szybko zdobywa sobie uznanie i szacunek wśród rówieśników. Do nauki nie przykłada się zbytnio, uczy się na tyle by nie zostać w klasie na następny rok. Po sześciu latach zdaje egzamin końcowy i stara się o przyjęcie do Sandhurst, cenionej akademii wojskowej. Egzaminy do tej szkoły są bardzo trudne, mimo to B-P wśród 717 chętnych zajmuje 2 lokatę. Dzięki dobremu wynikowi może sobie sam wybrać rodzaj wojska - wybiera kawalerię i przydzielają go do 13 pułku huzarów, który stacjonuje w Lakhnau w Indiach.
Indie:
Jest 6 grudnia 1871 roku Robert Baden-Powell przybija na statku "Serapis" do brzegów Indii w Bombaju. Po kilku tygodniach melduje się w Lakhnau, gdzie przez osiem miesięcy uczestniczy w kursie oficerskim. Szkolenie obejmuje: musztrę, ćwiczenia w strzelaniu, walkę wręcz, umiejętność przetrwania w trudnych warunkach, sygnalizację, balistykę oraz zwiad - ten B-P lubi najbardziej. Okazuje się jednak, że od oficerów angielskich nauczyć się więcej niż już potrafi - nie może. Obserwuje za to bacznie hinduskich myśliwych, uczy się od nich języka hindi. W wolnych chwilach organizuje zabawy, tańce i gry dla dzieci oraz rysuje dla angielskiego pisma "Graphic". Kurs kończy jako prymus i otrzymuje przedterminowo stopień porucznika.
Jako porucznik szkoli rekrutów. Ma ich pod sobą 40. Początkowo szkoli wszystkich jednakowo - jak było w zwyczaju. Efekty nie zadawalają jednak Roberta. Tworzy własny system: dzieli kampanie na sześć grup liczących od pięciu do ośmiu ludzi (patrole), na dowódców wyznacza szczególnie uzdolnionych żołnierzy. Dowódców zbiera kilka razy w tygodniu na krótkie szkolenia - ci zaś szkolą swoją małą grupę.
Po krótkim urlopie wraca do Indii w 1880r. Nie zastając swojej jednostki w koszarach podąża za nią do Afganistanu. Samotna jazda trwa kilka tygodni. Tam nie po raz pierwszy wykorzystuje swe zdolności reżyserski i aktorskie. Zniechęconych i zanudzonych żołnierzy brytyjskich organizuje w trupę aktorską, wystawiając z nimi, z powodzeniem, sztukę "Piraci z Penzance". Podczas odwrotu z Afganistanu zostaje trafiony w prawą nogę. Rana jednak okazuje się niegroźną i już kilka tygodniu później B-P bierze udział w manewrach. Tworzy i szkoli małą grupę zwiadowców - skautów, dzięki której po sześciu dniach manewrów bierze do niewoli wszystkie wojska przeciwnika (bez jednego wystrzału). Skauting (tak nazwano stosowaną przez Powella technikę zwiadu) podoba się dowództwu, nakazuje ono Robertowi przeszkolenie 25 żołnierzy z 13 pułku huzarów. W tym samym czasie B-P publikuje książkę "Służba rozpoznania i łączności", która zostaje rozesłana do wszystkich garnizonów jako podręcznik skautingu. Pod koniec 1884 roku wyjeżdża do Port Natal w Afryce Południowej.
Afryka:
Głównym zadaniem B-P było zbadanie Gór Smoczych, odszukanie przesmyków, przełęczy, kryjówek itp. oraz naszkicowanie mapy tych terenów. Przemierzając góry podpatruje zuluskich wojowników - mistrzów zwiadów i tropienia. W 1887r. zostaje mianowany kapitanem oraz uczestniczy w wprawie przeciwko wodzowi Dinizulu, którą prowadzi wuj Roberta - generał Henry Smyth. Formuje mały oddział skautów, którego zadaniem jest przeszukanie Gór Smoczych i odnalezienie oddziałów wodza zuluskiego. I tutaj sprawdza się system skautowy. Wódz zostaje odnaleziony i pojmany bez rozlewu krwi, Robert Baden-Powell zostaje awansowany na majora. W 1890 r. wraz wujem udaje się na Maltę a stamtąd do Europy, gdzie zostaje brytyjskim szpiegiem. Jednak trzy lata później, na własny wniosek zostaje ze służby zwolniony i przeniesiony z powrotem do Afryki. Tam zostaje mu przydzielone zadanie uwolnienia spod dyktatury wodza Prempeha plemienia Aszanti. Wykorzystuje do tego celu samych Aszantów tworząc z nich grupy skautowe i łącząc ze skautami brytyjskimi. W 1896 roku udaje mu się otoczyć Prempeha i wziąć do niewoli. Za ten wyczyn otrzymuje awans na pułkownika, zaś Prempeh kilkanaście lat później zostaje założycielem i przewodniczącym organizacji młodych skautów w Ghanie. Nie dane było odpocząć Powell'owi. Wyjeżdża do Bulawayo w górach Matopa, gdzie czarownik Uwini wraz ze swoim plemieniem Matabele głosi, że bóg nakazał mu zabijać wszystkich białych. Podczas walk w górach Matabele nadają mu przydomek 'Impessa' co znaczy Wilki, który nigdy nie śpi, w podzięce za to B-P dzięki szybkiemu zwiadowi więzi wodzów Matabele i czarownika, gdy ci po uraczeniu się mocnym piwem zasypiają. Jednak dopiero po rozstrzelaniu czarownika, reszta plemienia poddaje się. W końcu 1896 roku Robert opuszcza Afrykę.
Wojna burska:
W czasie podróży do Anglii B-P pracuje nad nowym podręcznikiem dla zwiadowców wojskowych "Aids for Skauting". Z Anglii na pewien czas zostaje wysłany do Indii, gdzie spotyka się między innymi z Winstonem Churchillem a stamtąd znów do Afryki, gdzie ląduje 14 lipca 1899r. Wojna z burami zaskakuje go w Mafekingu. Robert Baden-Powell podejmuje się obrony miasta, pod którym stoi 9 tyś. żołnierzy generała Cronje. Obrońców jest dziesięciokrotnie mniej, lecz dzięki jego pomysłowości - Burom wydaje się, że miasta broni kilka tysięcy żołnierzy. Nie wiedzą, że szańców i okopów bronią kukły i manekiny oraz kilka setek brytyjskich żołnierzy. Nie decydują się na atak. B-P wpada na kolejny pomysł, wszystkich chłopców powyżej 10 roku życia (było ich 18) dzieli na patrole i przydziela im najpierw roznoszenie listów, rozkazów a następnie używa jako żołnierzy. Po 217 dniach oblężenia korpus ekspedycyjny wyzwala miasto. Robert Baden-Powell zostaje bohaterem narodowym. Zostaje awansowany na najmłodszego w armii brytyjskiej generała majora. Ma 44 lata.
Skauting:
Gdy wojska ekspedycyjne wyzwalają Mafeking B-P dowiaduje się od swojego brata o popularności swojej książki "Poradnika skautingu" i to nie tylko wśród żołnierzy, ale głównie wśród młodzieży. Cztery miesiące po wyzwoleniu Mafekingu Baden organizuje i przeszkala konną policję w Afryce Południowej. Sam projektuje nowy mundur, który później zyska światową sławę jako ubiór skautów. W 1903 roku zostaje mianowany generalnym inspektorem kawalerii całego imperium brytyjskiego i przez następne 4 lata przekształca kawalerię brytyjską na wzór policji afrykańskiej. W 1907 roku wraca do Anglii. 14 lipca wraz z 22 chłopcami wypływa na małą wysepkę Brownsea w mieście Poole. Tam ma miejsce pierwszy obóz skautowy. Przez 25 dni chłopcy realizują program wychowawczy ruchu skautowego. Podzieleni na zastępy ćwiczą się w skautingu. Obóz kończy się sukcesem. W 1908 roku zostaje wydana książka Baden -Powell'a "Skauting for Boys" a już rok później w Londynie w obozie skautowym bierze udział 11 tysięcy skautów i skautek. 7 maja 1910 roku B-P przechodzi na emeryturę a dwa lata później bierze ślub z 23 letnią Olave St. Clair. W 1913 roku na świat przychodzi syn generała - Peter, a kilka lat później córki Heather i Betty. Żona Powell'a w 1916 r. zostaje przewodniczącą organizacji skautek nazwana "Girl Guide". Skautki za symbol obierają sobie koniczynkę. Rober przeprowadza reformę skautingu, dzieli skautów na trzy grupy: wilczęta (do 12 lat), skauci, rovers (starsi skauci od 17 do 21r. życia). Trzy lata później w Giwell Park pod Londynem urządza ośrodek szkoleniowy dla skautmistrzów, a w 1920 roku odbywa się w Olympia-Hall w Londynie pierwsze Jamboree. Rober Baden-Powell zostaje obrany Naczelnym Skautem Świata. Organizuje kolejne Jamboree w 1924 (Ermelunden), 1929 (Birkenhead), 1933 (Godollo), 1937 (Vogelanzang).
8 stycznia 1941 w wieku 84 lat umiera w Afryce.
. „Biała Róża teżnie doszła do skutku. Marciniak po prawie rocznym okrutnym śledztwie zostałprzewieziony do obozu w Gross Rossen i już stamtąd nie wrócił.
Podczas przesłuchań nie załamał się.Jego aresztowanie pociągnęło za sobą „wsypy”. Wytrzymał. a przecież takdużo wiedział, znał kontakty, nazwiska, adresy. Zbiegały się do niego nicistale rosnącej podziemnej i harcerskiej organizacji obejmującej cały kraj.
Zamordowany w obozie Gross-Rossen w lutym 1944 roku, do końca nie wyjawił swojej funkcji.Otrzymał maturę w gimnazjum św. Marii Magdaleny w Poznaniu w 1884r. Jako gimnazjalista brałudział w konspiracji samokształceniowo-patriotycznej. Działał w legalnychpolskich i niemieckich organizacjach studenckich oraz w konspiracyjnym, bliskim socjaldemokratom, niemieckim stowarzyszeniu „Pacific”. W okresie tym był jużpublikującym w wielu czasopismach publicystą i poetą. W 1886r. ożenił się zTeodozją Szymańską; był to związek zaledwie kilkumiesięczny, ale pozostawił echa w twórczości Kasprowicza. W 1887 został skazany za działalność socjalistyczną. 1888 – przenosi się do Lwowa, i wchodzi do redakcji „Kuriera lwowskiego”. Działał tam społecznie. Został członkiem Ligi Narodowej. W 1893r.ożenił się z Jadwigą Gąsowską; małżeństwo to skończyło się w 1901 r, kiedy to Jadwiga odeszła z przyjacielem Kasprowicza, S. Przybyszewskim. W 1911 r. ożenił się z Rosjanką, Marią Bunin (była w wieku jego dzieci z drugiego małżeństwa!).W 1924 osiadł wraz z Marusią na Harendzie, gdzie w dwa lata później zmarł.
Arkady Fiedler
Arkady Fiedler(pisarz i podróżnik) przyszedł na świat 28listopada 1894 roku, w domu znanegopoznańskiego poligrafa i wydawcy, Antoniego Fiedlera. W roku 1904dziesięcioletni Arkady rozpoczął naukę w poznańskiej Wyższej Szkole Realnej im.Bergera. Po kolejnych dziesięciu latach zaczął studia na UniwersytecieJagiellońskim. Jego naukę na Wydziale Filozofii Nauk Przyrodniczych przerwałwybuch I wojny światowej. W latach 1922 – 1923 ukończył Akademię Sztuk Graficznychw Lipsku, uzyskując tytuł mistrzachemigrafii.
W czasie I wojny światowej został wcielony do armiiniemieckiej i walczył na terenach Wielkopolski. Po odzyskaniu niepodległościprzez Polskę zaangażował się w działalnośćPolskiej Organizacji Wojskowej – patriotyczno-militarnej organizacji na terenach dawnegopruskiego. Został członkiem jej komitetu. W latach 1918 – 1919 brał udział w powstaniu wielkopolskim, a rok później został mianowany kierownikiem działuorganizacyjnego Dowództwa Żandarmerii Krajowej.
W tym samym czasie miał miejsce jego debiut literacki. Nałamach czasopisma „Zdrój” opublikował cykl wierszy „Czerwone światło ogniska”. W roku 1926, nakładem własnego, odziedziczonego po ojcuwydawnictwa, wydał reportażową relację z wyprawy, którą odbył: „Przez wiry iporohy Dniestru” (1926). Od końca lat trzydziestych XX wieku największą pasjąArkadego Fiedlera stały się podróże, które zapoczątkował wyjazd do południowej Brazylii. Każda zjego wypraw miała charakter misji badawczych i ewidencyjnych, niektóre zaśodbywał na zlecenie polskich muzeów w celu pozyskania eksponatów na wystawy. Zpierwszej podróży do Brazylii przywiózł liczne i wartościowe eksponatyzoologiczno-botaniczne, które bezinteresownie ofiarował Muzeum Przyrodniczemu wPoznaniu, Uniwersytetowi Poznańskiemu, Poznańskiej Palmiarni i OgrodowiZoologicznemu.
Każda z wypraw, poza ciekawymi pamiątkami i eksponatami,zaowocowała najczęściej bogatą i niezwykle fascynującą relacją w postaciksiążki. Po wyprawie brazylijskiej powstały: „Bichos, moi brazylijscy przyjaciele” (1931) i „Wśród Indian Koroadów” (1932). W „Ryby śpiewają w Ukajali”(1935) pisarz opisał swą podróż w głąb amazońskiej puszczy.Kolejna książka: „Kanada pachnąca żywicą” (1935) przysporzyła mu uznanie czytelników, którzy z zachwytemśledzili niezwykłe relacje z podróży do najbardziej odległych zakątków Ziemi. W1933 roku Arkady Fiedler otrzymał Nagrodę Literacką Miasta Poznania orazSrebrny Wawrzyn Polskiej Akademii Literatury. Popularność jego dzieł ipozyskane za kolejne wydania honoraria umożliwiły mu realizację kolejnychpodróży, w tym wymarzoną wyprawę do Amazonii.
We wrześniu 1939roku przebywał na Tahiti.Wiadomość o napaści hitlerowskich Niemiec na Polskę poruszyła go tak bardzo, żenatychmiast wrócił do Francji i wstąpił w szeregi utworzonej armii polskiej. Wlutym 1940 roku wraz ze swym oddziałem został ewakuowany do Wielkiej Brytanii,gdzie stacjonował w Szkocji jako porucznik piechoty. Od sierpnia dopaździernika tegoż roku przebywał na urlopie i na rozkaz generała WładysławaSikorskiego został oddelegowanydo bazy lotniczej w Northolt, gdzie osobiście poznał sławnych wówczas myśliwcówz Dywizjonu 303. Czas tenwykorzystał na zebranie materiałów do cyklu reportaży o zwycięskich walkachPolaków w czasie Bitwy o Brytanię. W latach 1942 – 1943 przebywał na polskichstatkach handlowych, pisząc kolejną książkę: „Dziękujęci, kapitanie” (1944).
W roku 1943 poślubił Marię Maccariello, a dwa lata późniejprzyszedł na świat ich pierwszy syn. W 1947 roku wrócił do Polski i kupił dom wPuszczykowie pod Poznaniem, gdzie zamieszkał z żoną i synami: Radosławem iMarkiem. Nadal odbywał liczne podróże i zwiedzał różne kraje, a po kolejnychwyprawach powstawały powieści, w których wykazywał się doskonałym kunsztem reporterskim. Na szczególną uwagę zasługują: „Dzikie banany” (1960), „Piękna, straszna Amazonia” (1971), „Madagaskar, okrutny czarodziej” (1969), „Spotkałem szczęśliwych Indian”(1968) oraz powieści, skierowane do młodzieży: „Mały Bizon” (1952), „Wyspa Robinsona”(1954), „Orinoko” (1957). Napisał również dwie książkiautobiograficzne: „Mój ojciec i dęby”(1973) oraz „Wiek męski – zwycięski” (1976). Swoją podróżniczą pasją zaraził młodszego syna i wrazz nim napisał dwie książki: „Indiański Napoleon Gór Skalistych” (1982) i „Ród Indian Algonkinów” (1984). Jednym z najważniejszych wydarzeń w życiu pisarzabyło otworzenieprywatnego muzeum podróżniczego w jego domu w Puszczykowie w dniu 21 grudnia 1973 roku.
Arkady Fiedler zmarł 7 marca 1985 roku. Został pochowany na cmentarzu w Puszczykowie.
Arkady Adam Fiedler[1] (ur. 28 listopada 1894 w Poznaniu –zm. 7 marca 1985 w Puszczykowie) – polski prozaik, reportażysta, przyrodnik i podróżnik,porucznik Wojska Polskiego.
Biografia[edytuj]Był synem AntoniegoFiedlera, poznańskiego poligrafa i wydawcy. On to właśnie rozbudziłw nim namiętne zainteresowanie przyrodą. „Uczył mnie kochać rzeczy takie, obokktórych inni ludzie przechodzili obojętnie” – wspomni później pisarz o swymojcu. Ukończył gimnazjum realne Bergera w Poznaniu a następnie studiowałfilozofię i nauki przyrodnicze na UniwersytecieJagiellońskim oraz nauniwersytecie w Poznaniu. Studia te zostały przerwanewybuchem I wojny światowej.W latach 1918-1919 brał udział w powstaniuwielkopolskim (zostałwybrany do Komitetu Jedenastu Polskiej Organizacji Wojskowej Zaboru Pruskiego ibył kierownikiem Działu Organizacyjnego w Dowództwie Żandarmerii Krajowej).
W opublikowanej 24września 1921 "Pierwszej liście oficerówrezerwowych WP" figurował jako porucznik rezerwy żandarmerii. W 1934 był porucznikiem rezerwy Kadry 7Dywizjonu Taborów w Poznaniu zestarszeństwem z 1 czerwca 1919 i 28 lokatą na liście starszeństwaoficerów taborowych oraz pozostawał na ewidencji Powiatowej Komendy UzupełnieńPoznań-Miasto.
Debiutował w 1917 cyklem wierszy „Czerwone światłoogniska” na łamach poznańskiego dwutygodnika „Zdrój”. Wlatach 1922-1923 studiował i ukończył Akademię SztukGraficznych w Lipsku, zdobywając tytuł mistrza chemigrafii. W 1926 wydałpierwszą książkę „Przez wiry i porohy Dniestru”. W 1927 wyjechał w pierwsząwiększą podróż do Południowej Brazylii. Przywiózł z niej bogate zbioryzoologiczne i botaniczne, które bezinteresownie przekazał Muzeum Przyrodniczemui innym naukowym placówkom w Poznaniu, i nie mniej bogate wrażenia, któreopisał w książkach „Bichos, moi brazylijscy przyjaciele” i „Wśród IndianKoroadów”. W 1933 urzeczywistnia swe najgorętszemarzenie: rusza do Amazonii. Wyprawa zaowocowała książką „Rybyśpiewają w Ukajali”, która zdobyła wielkie uznanie czytelników. W 1936 wydał kolejny bestseller „Kanadępachnącą żywicą”.
II wojna światowa zastała Fiedlera na Tahiti. Porzucił baśniową wyspę, by wybrać żołnierskilos. W lutym 1940 przez Francję dotarłdo Wielkiej Brytanii, gdzie poznał polskichlotników bohatersko walczących w Bitwie o Anglię. Napisał o nich głośnąksiążkę „Dywizjon 303”– jej przedruki krążyły w okupowanej Polsce, krzepiąc ducha. W latach1942-1943 pływał na polskich statkach handlowych– wysiłek wojenny naszych marynarzy opisał w książce „Dziękuję ci,kapitanie”.
W 1946 Fiedler powrócił do kraju i zamieszkałw Puszczykowie pod Poznaniem, gdzie w 1974, zachęcony namowamiczytelników, stworzył wraz z rodziną w swoim domu prywatne Muzeum-Pracownię Literacką Arkadego Fiedlera.
W swoim życiu odbył 30wypraw i podróży. Napisał 32 książki, które ukazały się w 23 językach w przeszło10-milionowym nakładzie. Jego książki urzekają plastyką opisu, barwnie zbliżajączytelnikowi ludzi o różnych kolorach skóry, uczą szacunku dla innych kultur iobyczajów, opiewają piękno przyrody. Obok wielu książek podróżniczych i dwóchwojennych, napisał także powieści dla młodzieży: „Mały Bizon”, „WyspaRobinsona”, „Orinoko”, „Biały Jaguar”, oraz książki autobiograficzne – „Mójojciec i dęby” i „Wiek męski-zwycięski”.
Zmarł 7 marca 1985 r. w Puszczykowie, pochowany został na cmentarzuw Puszczykowie. Autorem rzeźbyprzedstawiającej głowę pisarza i umieszczonej na jego grobie jest Adam Haupt.
Arkady Fiedler byłlaureatem wielu nagród, m.in. nagrody literackiej miasta Poznania iWawrzynu Akademickiego Polskiej Akademii Literatury (1936),nagrody ministra kultury i sztuki II stopnia za literaturę podróżniczą (1963),nagrody prezesa Rady Ministrów za twórczość dla dzieci i młodzieży (1974)oraz nagrody państwowej I stopnia za całokształt twórczości (1978).Odznaczony został także m.in. KrzyżemKomandorskim Orderu Odrodzenia Polski (1964), Orderem Uśmiechu (1969), Orderem SztandaruPracy I Klasy (1974)i OrderemBudowniczych Polski Ludowej (1979).
Jest patronemkilkudziesięciu szkół, a od dnia 6 lipca 2009 również patronem WielkopolskiegoOddziału Żandarmerii Wojskowej w Poznaniu[2].
Od roku 1996 w Muzeum – Pracowni Literackiej Arkadego Fiedlera wręczana jest coroczna nagroda „Bursztynowego Motyla” im. A.Fiedlera dla polskiego autora książkipodróżniczej.
§ 1937 – Madagaskar
§ 1940 – Francja, Wielka Brytania
§ 1942 – 1943 – USA, Trynidad, Gujana, Brazylia
§ 1956 – 1957 – Indochiny (północny Wietnam, Laos, Kambodża)
§ 1959 – 1960 – Afryka Zachodnia (Gwinea, Ghana)
§ 1961 – północno-zachodnia Kanada
§ 1963 – 1964 – Brazylia, Gujana
§ 1965 – 1966 – Madagaskar
§ 1968 – ZSRR (wschodnia Syberia)
§ 1971 – Afryka Zachodnia
§ 1972 – Kanada (Kolumbia Brytyjska, Alberta, Quebec)
§ 1975 – Kanada (Ontario, Quebec)
§ 1976 – 1977 – Afryka Zachodnia
§ 1981 – Afryka Zachodnia
Bibliografia[edytuj]§ 1926 Przez wiry i porohy Dniestru
§ 1931 Bichos, moi brazylijscy przyjaciele
§ 1936 Zwierzęta z lasu dziewiczego
§ 1946 Żarliwa wyspa Beniowskiego
§ 1953 Gorącawieś Ambinanitelo
§ 1957 Wyspakochających lemurów
§ 1968 Spotkałem szczęśliwych Indian
§ 1969 Madagaskar, okrutny czarodziej
§ 1971 Piękna, straszna Amazonia
§ 1973 Mój ojciec i dęby - autobiografia zawierającawspomnienia z okresu dzieciństwa
Wspólnie z synem Markiem Fiedlerem:
Dzieciństwo i młodość
Janusz Korczak (Henryk Goldszmit) urodził się w 1878 lub 1879 roku w Warszawie. Dokładnej daty nie znamy. Ojciec Korczaka, Józef Goldszmit – ceniony warszawski adwokat – nie zadbał o szybkie sporządzenie synowi metryki. Nie angażował się także zbytnio w życie rodzinne. Jego małżeństwo z Cecylią z domu Gębicką nie należało do udanych.
Wysokie dochody z kancelarii, odpowiednie powiązania rodzinne pozwalały rodzicom Korczaka znaleźć się zrazu wśród zamożnych i cenionych rodzin żydowskich. Rodzina Goldszmitów kilkakrotnie zmieniała miejsce zamieszkania. Wygoda, dostatek, domowa służba: bona, niania i kucharka zajmujące się dziećmi – w takich warunkach wychowywał się we wczesnym dzieciństwie Henryk Goldszmit. Nie budziło to jednak jego zachwytu. Po latach będzie wspominał chłód, smutek i samotność domu rodzinnego. Mały Henryk nie miał bliskich kontaktów ani z matką, ani z ojcem, ani z siostrą. Nie było to normą w tamtych czasach. Na dodatek, każdy z rodziny Goldszmitów zajęty był sobą i swoimi problemami. Ojciec zimny, wyniosły, ale też elegancki i dowcipny, często nieobecny w domu; nieszczęśliwa matka i wycofująca się siostra. Klimat domu rodzinnego wbije się wyraźnie w pamięć Korczaka i zaważy na jego dalszej biografii.
Siedmioletni Henryk nie rozpoczynał nauki, tak jak większość dzieci w tamtych czasach, od nauczania domowego. Trafił do prywatnej szkoły przygotowującej do gimnazjum, w której panowała żelazna dyscyplina i rózga. We wspomnieniach Korczaka szkoła ta stanie się symbolem strachu i przemocy, samotności i bezradności ucznia wobec dominacji nauczyciela. Już na tym najwcześniejszym etapie kształcenia Korczak zobaczy niesprawiedliwość i napięcia, jakie występują między dorosłymi i dziećmi.
Pozna także doświadczenia sieroctwa i biedy. Coraz bardziej traci kontakt z ojcem chorym psychicznie. Rodzina podupada finansowo. Młody Korczak zmuszony jest wziąć na siebie ciężar utrzymania matki i siostry. Jako uczeń męskiego Gimnazjum Praskiego dwoi się i troi, aby dorobić korepetycjami i pisaniem do gazet. Zdobywa pierwsze szlify nauczycielskie. Wchodzi coraz bardziej w świat społeczny zarówno biedniejszych, jak i bogatszych rodzin ówczesnej Warszawy. Styka się z biedą i bogactwem.
Jego pasją staje się literatura. Zaczytuje się w Józefie Ignacym Kraszewskim, Henryku Sienkiewiczu, pociąga go także literatura młodopolska. W 1896 roku debiutuje na łamach tygodnika satyrycznego humoreską na temat wychowania dzieci pt. Węzeł gordyjski. Podpisuje się pseudonimem Hen. Zyskuje zainteresowanie redakcji i czytelników. Dwa lata później zdaje maturę i rozpoczyna studia na wydziale lekarskim Cesarskiego Uniwersytetu Warszawskiego. Pokonuje bariery numerus clausus związane ze swoim żydowskim i polskim rodowodem. Po latach Korczak połączy te wszystkie wątki narodowościowe i powie o sobie: „jestem polskim Żydem urodzonym pod zaborem rosyjskim”. W 1900 roku swój tekstDzieci i wychowanie podpisuje pseudonimem Janusz Korczak. Podpisuje nim dalsze prace i pod takim pseudonimem przechodzi do historii.
W służbie dziecku i społeczeństwu
Biografia społeczna i zawodowa Janusza Korczaka wpisuje się w klimat i idee przełomu XIX i XX wieku, którymi żyły elity arystokracji, inteligencji i społecznicy dawnej Warszawy. Bohdan Cywiński nazwie ich „pokoleniem niepokornych”. Znajdą się wśród nich: socjaliści, komuniści, pozytywiści, romantycy, utopiści, konserwatyści. Połączy ich walka o niepodległość kraju, praca społeczno–oświatowa i przekonanie, że II Rzeczypospolita powstanie, odrodzi się i rozwinie przez alfabetyzację, działania na rzecz zaniedbanych środowisk robotniczych i chłopskich. Ruch oświatowy okresu międzywojennego wciągnie także Janusza Korczaka. Praca społeczna stanie się imperatywem i przesłaniem jego życia. Swoją uwagę skupi przede wszystkim na dziecku. Za Ellen Key, za badaczami Nowego Wychowania zgromadzonymi w laboratoriach Genewy i Brukseli będzie powtarzać: „odnowa świata dokona się przez dziecko i wychowanie”.
W 1905 roku uzyskuje dyplom lekarza, pracuje jako pediatra w szpitalu im. Bersonów i Baumanów. Jest już rozpoznawalnym pisarzem i publicystą. Ma za sobą debiut książkowy (Dzieci ulicy). Publikuje w tygodniku „Głos”, redagowanym przez znanego pedagoga Jana Władysława Dawida. Wchodzi także dość głęboko w środowisko Uniwersytetu Latającego. Styka się z czołowymi autorytetami społecznymi międzywojennej Warszawy: Stanisławem Brzozowskim, Ludwikiem Krzywickim, Stefanią Sempołowską, Wacławem Nałkowskim, Stefanem Żeromskim. Ma za sobą wakacyjny wyjazd do Szwajcarii, w czasie którego poznawał idee Johanna Heinricha Pestalozziego, przed sobą dodatkowe studia i staże medyczne w Berlinie, Paryżu, Londynie.
Korczak jest lekarzem pediatrą, śledzi ruch higienistyczny, angażuje się w działalność Warszawskiego Towarzystwa Kolonii Letnich i Towarzystwa Higienicznego. Śni mu się – jak pisze – „wielka synteza dziecka”. Połączy w niej swoje wykształcenie pediatryczne, doświadczenia publicysty, kreatywność pisarza z pracą wychowawczą.
7 października 1912 roku Janusz Korczak zostaje dyrektorem Domu Sierot przy ulicy Krochmalnej 92 w Warszawie – placówki opiekuńczej dla dzieci żydowskich, powstałej staraniem Towarzystwa „Pomoc dla Sierot”. Jest to od początku Dom wyrastający ponad standardy opieki nad dzieckiem w tamtych czasach. Nowy, nowoczesny ośrodek posiadał zaprojektowane specjalnie dla ponad 100 dzieci: sypialnie, jadalnię, ale także specjalne pomieszczenia do nauki szkolnej, miejsce na warsztaty. W projektach uwzględniono także mieszkania dla osób chętnych do wzięcia sierot. W Domu Sierot Janusz Korczak razem ze Stefanią Wilczyńską tworzy oryginalny, autorski program wychowawczy. Splatają się w nim elementy podmiotowości dziecka z samowychowaniem; autokreacji i odpowiedzialności za siebie i innych z uspołecznieniem i wychowaniem do pracy.
Dom Sierot był „domem pracy i szkołą życia”. Korczak sięgał po nowe środki wychowawcze, z którymi eksperymentowała pedagogika reform: samorząd dziecięcy, sąd koleżeński, gazetkę szkolną, specjalne dyżury. W Domu Sierot, a także w Naszym Domu – placówce kierowanej przez Marynę Falską, która od 1928 roku funkcjonowała w Warszawie na Bielanach – połączą się trzy korczakowskie elementy: opieka nad dzieckiem, wychowanie do samodzielności, prawa dziecka.
W wydanym w 1918 roku eseju Jak kochać dziecko. Dziecko w rodzinie, uznanym za credo pedagogiczne, wymieni: prawo dziecka do śmierci, prawo dziecka do dnia dzisiejszego, prawo dziecka, by było tym, czym jest. Z walką o te prawa Korczak zwiąże swoje dalsze plany życiowe i zawodowe. Stanie się obrońcą, adwokatem i rzecznikiem dzieci. Będzie o nie walczył na różnych polach: jako lekarz, wychowawca, pisarz i publicysta. Jego książki dla dzieci: Król Maciuś Pierwszy, Król Maciuś na wyspie bezludnej, Bankructwo Małego Dżeka, Kiedy znów będę mały, a także występy w radio – słynne korczakowskie gadaninki – spowodują, że Korczak stanie się znany wśród dzieci i rodziców.
Bogata publicystyka społeczno–polityczna, odsłaniająca biedę, nierówności i podziały społeczne, wprowadza Korczaka w krąg warszawskiej, postępowej inteligencji tworzącej środowisko oświatowe. Przed Korczakiem otwierają się znane żydowskie i polskie domy. Nazwisko Korczaka wymieniane jest wśród takich przedstawicieli ruchu oświatowego, jak: Stanisław Karpowicz, Marian Falski, Maria Librachowa, Ludwik Hirschfeld, Helena Radlińska, Maria Grzegorzewska. Korczak znajdzie się wśród członków Komisji Pedagogicznej Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego, będzie także w grupie inicjującej Kongres Dziecka. Narastający antysemityzm, ksenofobia, podziały polityczne aktywizujące skrajne grupy coraz bardziej stygmatyzują i dzielą polsko–żydowską społeczność przedwojennej Warszawy.
A jednocześnie postępowe środowiska oświatowców, działaczy społecznych tworzą pierwsze w Polsce wzorcowe, otwarte, walczące z dyskryminacją ośrodki akademickie. Korczak trafia do grona wykładowców Studium Pracy Społeczno–Oświatowej Wolnej Wszechnicy Polskiej (przedwojenny prywatny uniwersytet). Jest także wśród nauczycieli Państwowego Instytutu Pedagogiki Specjalnej, Seminarium dla Nauczycieli Religii Mojżeszowej. Kształci wychowawców, nauczycieli, działaczy, gotowych działać w służbie dziecka.
Coraz trudniej zmagać Mu się z codziennością, ciężko odnaleźć swoją tożsamość zarówno w Polsce, jak i w Palestynie. Rosną kłopoty finansowe Domu Sierot. Wśród personelu pojawia się zwątpienie w słuszność idei wychowawczych.
Korczak w getcie
Już od pierwszych dni II wojny światowej Dom Sierot Janusza Korczaka znalazł się w polu bombardowań. Uszkodzony został budynek sierocińca, miała miejsce akcja ratownicza, rozpoczęto tworzenie planu pomocy, ochrony i zapewnienia przetrwania dla ponad 150 wychowanków. Korczak usilnie zabiega o pomoc, dary, wsparcie dla dzieci.
W październiku 1940 roku nakazem władz niemieckich w okupowanej Warszawie tworzy się getto dla ludności żydowskiej. Zabiegi Korczaka o pozostawienie Domu Sierot na Krochmalnej nie przynoszą skutku. Sierociniec przenosi się do budynku przy ul. Chłodnej 33. 16 listopada 1940 roku getto zostaje zamknięte. Korczak próbuje ochronić dzieci, zaspokoić ich podstawowe potrzeby, możliwe w tych warunkach. Walczy o żywość, leczy, uczy, opowiada bajki.
Coraz bardziej tragiczne warunki życia w getcie dotykają przede wszystkim dzieci, które giną z głodu i wycieńczenia. Korczak walczy o ich ostatnie prawo – prawo do godnej śmierci. Przyjmuje posadę wychowawcy w Internacie dla Sierot przy ul. Dzielnej, który określa jako „dziecięcą umieralnię”.
Chory, znieczulający głód alkoholem, zmęczony, rozdrażniony Korczak w nieludzkich warunkach getta funkcjonuje w różnych wymiarach. Walczy z codziennością, wykłóca się o każdy worek kartofli, o każdą główkę kapusty. A jednocześnie wznosi się ponad tragizm sytuacji. Pisze Pamiętnik z getta – dzieło szczególne w biografii Korczaka. Pamiętnik nie tyle dokumentuje życie w getcie, co raczej jest biograficzną refleksją nad upodleniem świata i nędzą ludzkiej kondycji. Wyraża jednak wiarę w najgłębsze wartości człowieka.
6 sierpnia 1942 roku Janusz Korczak z wychowankami rusza w ostatnią drogę ku śmierci. Ginie razem z dziećmi w obozie zagłady w Treblince.
Po wojnie życie i dzieło Janusza Korczaka nie zostało zapomniane. Wręcz przeciwnie – jego nowatorskie idee i rozwiązania wychowawcze, jego wizjonerska koncepcja praw dziecka na stałe weszły do kanonu kultury Polski i świata.
WIĘCEJ INFORMACJI NA STRONIE: http://2012korczak.pl
(ur.3 września 1920w Poznaniu, zm. 27 września 1942w niemieckim więzieniu w Berlinie) – polska poetka, członekpoznańskich organizacji konspiracyjnych podczas hitlerowskiej okupacji, ps."Wydra". W wieku 2 lat przeszła chorobęHeinego-Medina,w wyniku której do końca życia jeździła na wózku inwalidzkim. Przez rodzinę iprzyjaciół nazywana była Nenią. Uczęszczała do gimnazjum, a następnieliceum im. Dąbrówki w Poznaniu. Z jej inicjatywy powstała pierwsza bibliotekamłodzieżowa przy TowarzystwieCzytelni Ludowychna Osiedlu Warszawskim w Poznaniu. Latem 1939r. zgłosiła się w tajemnicy przed rodziną, jako ochotnik do "żywych torped". Po klęsce wrześniowej 1939 r.,już w pierwszych tygodniach okupacji przystąpiła do działalnościkonspiracyjnej. Od listopada 1939 r. stała na czele redakcji podziemnego pismapt. "Pobudka", od marca 1940r. wydawanego przez WojskowąOrganizację Ziem Zachodnich.Zajmowała się także pisaniem do niego artykułów oraz powielaniem i kolportażem.Przewoziła także tajną bibułę oraz broń. 20 czerwca 1940 r. została aresztowanaprzez Niemców wraz z pozostałymi członkami redakcji "Pobudki" iosadzona w Forcie VII. Następnie przeniesiono ją do więzienia we Wronkach,a stamtąd do berlińskiego Moabitu. W Berlinie 12 sierpnia 1942r. stanęła przed sądemwojskowym. Wtrakcie rozprawy pozwolono jej zabrać głos. Wypowiedź trwała 30 minut i niebyło w niej ani jednego słowa usprawiedliwienia, czy prośby o łaskę. I.Bobowska mówiła o czasie zaborów, germanizacji, okrucieństwach trwającej wojny.Na koniec dodała: "dziś wy mnie sądzicie, ale was będzie sądził ktośwyższy." Otrzymała wyrok śmierci, który wykonano przez ścięcie 27 września 1942 r. Pozostawiłapo sobie więzienne wiersze, a także wiele rysunków.
Urodził się 6 maja1921 roku w Kolbuszowej pod Warszawą. Od 1940 roku w SzarychSzeregach, harcmistrz, Komendant Hufca Grup Szturmowych „Sad”, (Południe)w Oddziałach Dyspozycyjnych Kedywu KGAK. w 1925 roku przeniósł się doWarszawy. Janek był chorowitym dzieckiem. Opiekę nad nim sprawował dr. JanuszKorczak.
Mając 12lat wstąpił do 23 WDH „Pomarańczarnia”. Do wybuchu wojny zdobył 22 sprawnościi stopień Harcerza Orlego. Od początku wojny aktywnie uczestniczyłw konspiracyjnych działaniach Szarych Szeregów. Najpierw zajął się MałymSabotażem (malowanie znaków Polski Walczącej), a potem dywersjąi akcjami zbrojnymi.
Zostałaresztowany 23. 03.1943 o godzinie 4:45 rano w swoim mieszkaniu. Odpierwszych godzin po aresztowaniu był torturowany przez Gestapo. Został odbity26.03.1943 w słynnej Akcji pod Arsenałem przez Grupy Szturmowe. Akcjąformalnie dowodził komendant Szarych Szeregów ST, Broniewski „Orsza”,a faktycznie Tadeusz Zawadzki „Zośka”. Rudy umarł w swoim mieszkaniu30.03.1943 roku otoczony swoimi oddanymi przyjaciółmi. Pośmiertnie odznaczonyKrzyżem Walecznych.
Tadeusz miał dziewczęca urodę, regularne rysy i wdzięk. Przez swój wygląd od swoich przyjaciół dostał pseudonim ”Zośka”. Był bardzo zdolnym i inteligentnym człowiekiem. Interesował się hokejem i tenisem. Był urodzonym przywódcą-nigdy nie rozkazywał, nie żądał, nie pouczał i nie narzucał swojej woli.„Zośka” dawał tylko przykład, a ludzie dobrowolnie go naśladowali.w każdej sytuacji był rzeczowy, pogodny i niezawodny. Dla wszystkichi wszystkiego starał się być wyrozumiały. Najwięcej zawsze wymagał odsiebie.
W 1933 roku razemze swoimi przyjaciółmi: Aleksym Dawidowskim ”Alkiem”, Janem Bytnarem ”Rudym”i Krzysztofem Kamilem Baczyńskim otrzymał świadectwo dojrzałości.w 1933 roku wstąpił do 23 Warszawskiej Drużyny Harcerskiej im. StefanaBatorego. Do wybuchu wojny zdobył stopień Harcerza Orlego. Na ”Zośce” wszyscymogli polegać. Trafnie przewidywał i zarządzał. Był bardzo naturalny,dokładny; spokojnie i szybko podejmował ważne decyzje. Uważał, żew służbie najważniejsze jest opanowanie, trzeźwa ocena sytuacjii pogoda ducha. Jego harcerscy przełożeni nakładali mu coraz totrudniejsze i odpowiedzialniejsze funkcje.
W czasie wojny byłdrużynowym 23 Warszawskiej Drużyny Harcerskiej. Został także komendantem rejonu”Mokotów Górny” w konspiracyjnej organizacji ”Wawer”. w październiku1939 roku zaczął czynnie działać w konspiracji używając innego nazwiska-Tadeusz Zieliński. w grudniu 1939 roku brał udział w akcjach małegosabotażu PLAN-u. Od stycznia do lipca 1940 roku został łącznikiemw komórce więziennej ZWZ. Od listopada 1942 roku był zastępcą,a następnie komendantem Grup Szturmowych w Warszawie oraz hufcowymhufca ”Centrum” i podporucznikiem AK. Bił rekordy w rysowaniu”kotwic” i przewodził w czasie szaleńczych akcji malowania”victorii”.
Zmarł w nocyz 20.08/ 21.08.1943 roku podczas ataku na strażnicę Grenzschutzu podSieczychami.
KomendantWarszawskiej Chorągwi Szarych Szeregów, rozkazał przez dwa tygodnie, abywszystkie spotkania rozpoczynały się minutą ciszy ku uczczenia jego pamięci.
”Zośka” po śmiercizostał odznaczony Krzyżem Virtuti Militari klasy 5 i dwukrotnie KrzyżemWalecznych.